ERKEN YOĞUN DAVRANIŞSAL EĞİTİM(EYDE) PROGRAMI (3-7 yaş)
EYDE, UDA (Uygulamalı Davranış Analizi) ilkelerine dayalı çeşitli öğretim tekniklerinin sistematik kullanımıyla otistik özellikler gösteren çocuklara çeşitli beceriler kazandırmak amacıyla Lovaas tarafından geliştirilmiş, bilimsel dayanaklı bir uygulamadır.
DEĞERLENDİRME İÇİN RANDEVUNUZU ALDINIZ MI?
EYDE uygulamaları başta ABD olmak üzere pek çok ülkede uzun yıllardır yürütülmekte olup, bu uygulamaların otizm tanılı çocuklar üzerinde yarattığı etkilere ilişkin çok sayıda deneysel araştırma bulgusu mevcuttur. Öte yandan, Türkiye’de bu tür uygulamaların alanyazında önerildiği biçimde sistematik olarak yürütülmesi çalışmaları ancak son yıllarda başlamıştır.
Öğretimde kullanılan en temel davranışsal süreçler; sistematik pekiştirme (olumlu pekiştirme, ayrımlı pekiştirme, pekiştirmeyi silikleştirme vb.), uyaran kontrolü (öncül düzenleme, ipucu sunma ve silikleştirme vb.), güdüsel işlemler (pekiştirmenin etkililiğini artırmak amacıyla çocuğun ilgilerinden, tercihlerinden vb. yararlanma) ve genellemedir (Hayward, Gale ve Eikeseth, 2009
Erken yoğun davranışsal eğitim programları otizmli çocuklar için hayati önem taşıyor. Çünkü eyde programlarına en az 2 yıl süreyle devam eden otizmli çocukların yaklaşık yarısı ileriki yıllarda normal eğitim ortamlarına devam edebilmekte ve toplumsal yaşama katılabilmektedir.
Lovaas Tekniği, Discrete Trial Training (DTT), Ayrık Deneme Öğretimi (ADÖ) yada Erken Yoğun Davranışsal Eğitim olarak da bilinmektedir. Ayrık Deneme Öğretimleri, ABA ilkelerine dayalı bir tekniktir.
Lovaas Programı gelişimsel geriliği olan ve/veya otizmli çocuklar için terapi olarak Ivar Lovaas tarafından California Üniversitesinde geliştirilmiştir. Lovaas, ayrık denemeleri göz kontağı kurmak gibi çok basit becerilerden sosyal beceri, lisan gibi çok karmaşık becerileri kapsayan geniş bir yelpazeyi kapsayan becerileri gelişimsel geriliği olan çocuklara öğretmek için kullanmıştır.
Lovaas, 40 otizmli çocuk üzerinde yaptığı araştırmanın sonucunda haftada 30-40 saat DTT alan çocukların %80’inin normal yaşıtlarıyla akademik eğitim alabilecek düzeye geldiğini gözlemlemiştir. İdeal program çocuğun 2-3 yaşında başladığı ve ailelerinde terapistlerin kullandığı aynı teknikleri sürekli olarak kullanmasıyla başlar.
İlk aşamada;
*Özbakım becerileri ve alıcı dil
*Sözel ve motor imitasyon
*Yaşa uygun oynama becerilerine odaklanılır.
İkinci aşamada;
*İfade edici dil
*İnteraktif oyun becerilerine odaklanılır
Üçüncü aşamada;
*Akademik beceriler
*Sosyal beceriler
*Sebep-sonuç ilişkileri
*Gözlemle öğrenim becerileri üzerine çalışılır.
Otizm Vakfında uygulanan EYDE programının kapsamı
1- Eşleme Becerileri
2- Ayırma(Sınıflama) Becerileri
3- Taklit Becerileri
4- Alıcı Dil Becerileri
5- İletişim Öncesi Beceriler
6- Oyun Becerileri
7- İfade Edici Dil Becerileri
8- El Becerileri
9- Tuvalet Becerileri
10- Temel Özbakım Becerileri
EYDE programlarının hedef kitlesi 3-7 yaş arası otizmli çocuklardır. Eğitime olabildiğince erken başlamak çocuğun gelişimi için önem taşımaktadır.
